Jacobo Domínguez Pedreira termina un libro que percorre por primeira vez a historia de Cambados desde a Prehistoria ata a Transición. Jacobo está considerado o cronista oficioso da vila de Cambados.
Na Modia, A Pastora e o solar da Casa dos Fraga houbo castros; durante décadas o centro de Cambados pasaba pola rúa Hospital e a actual avenida de Galicia era un "cuncheiro" case insalubre; os donos de Fefiñáns tiñan "ostreira" e peirao propio e cobraban polo mercado que
se celebraba na praza... Jacobo Domínguez Pedreira é un cambadés, licenciado en Historia, que se deu a coñecer polo seu traballo sobre a Segunda República, e que recentemente terminou a transcrición do valioso manuscrito de Joaquín Sánchez Peña e unha historia de Cambados.
se celebraba na praza... Jacobo Domínguez Pedreira é un cambadés, licenciado en Historia, que se deu a coñecer polo seu traballo sobre a Segunda República, e que recentemente terminou a transcrición do valioso manuscrito de Joaquín Sánchez Peña e unha historia de Cambados.
Os restos arqueolóxicos máis antigos do que hoxe é Cambados atópanse no monte Treviscoso, onde hai un conxunto de "mámoas", que son enterramentos colectivos de entre 4.000 e 6.000 anos de antigüidade. Varias delas están en Tremoedo (Concello de Vilanova), pero tamén hai vestixios destas tumbas no actual Corbillón. Así o afirma Jacobo Domínguez Pedreira, un cambadés de 34 anos que acaba de terminar o que podería considerarse o primeiro libro de historia de Cambados concibido cunha metodoloxía científica, tal e como esta enténdese na actualidade, e o que comprende un período temporal máis longo, pois arrinca na Prehistoria e termina nas primeiras eleccións municipais tras a ditadura de Franco. Jacobo Domínguez achou outras probas de asentamentos prehistóricos no que hoxe é o polígono industrial de Sete Pías “no poboado habilitado no centro de interpretación dos petróglifos de Campo Lameiro construír unha cabana baseada nos restos achados en Sete Pías durante as escavacións do polígono”, e en puntos como A Modia, A Pastora, Castrelo e O Castriño ?onde agora está a Casa dúas Fraga?, nos que existiron castros.
O mozo cambadés é licenciado en Historia, e en 2003 publicou unha exitosa investigación sobre Cambados durante a Segunda República. Posteriormente, realizou traballos sobre a conserveira Peña ou a Casa dos Fraga, e fai uns anos embarcouse nunha historia de Cambados que servise para condensar o devir histórico do municipio e colmo homenaxe ao legado dos dous historiadores da primeira metade do século XX cambadés, Joaquín Sánchez Pena e José Caamaño Bournacell. Tras a época prehistórica, un dos primeiros asentamentos estaría no illote de San Sadurniño, onde apareceron restos romanos. A illa de San Tomei tivo varios nomes ao longo do tempo. Así, foi coñecida como illa "dá Figueira" e como "Vila Vella", xa en plena Idade Media.
No illote chegou a haber unha capela e unha fortaleza, e nos seus momentos de maior esplendor chegaron a vivir nela 80 veciños, segundo unha crónica do arcebispo Jerónimo do Hoyo. O lugar quedou deshabitado no século XVII. Un repaso ao pasado de Cambados deixa entrever tamén o moito que cambiou a súa configuración administrativa. Jacobo Domínguez explica que ata o século XX a vila cambadesa non existía como tal, senón que eran tres núcleos completamente separados, Fefiñáns, Cambados e San Tomei, que de feito pertencían a xurisdicións distintas. Ata Castrelo pertencía a outra xurisdición, a da Lanzada, e durante o século XIX os seus veciños solicitaron separarse de Cambados e unirse ao concello de Meaño. "Entre Cambados e Castrelo hai un río que ata 1880 só podíase cruzar en barca ou indo ata a ponte de Barrantes", explica Domínguez para xustificar o sentimento dos veciños de Castrelo que miraban máis cara a Meaño.
A fusión das tres vilas prodúcese en 1837, pero durante moito tempo aínda houbo problemas entre os veciños dunhas e outras. O historiador tamén fala no seu traballo de cambios na configuración urbanística. Un das máis importantes produciuse por mor da construción da estrada Vilagarcía-Gondar (a actual PO-549), que se converteu na principal vía de comunicación de Cambados, condenando ao desuso ao antigo camiño que atravesaba Renza, Rúa Nova e Corbillón, e que se metía en Cambados por diante da igrexa de San Benito ou por detrás de Fefiñáns. A nova estrada, con todo, propiciou o recheo da "cuncheira" “onde agora están a confraría e a Sociedade Cultural” e arrastrou o centro de Cambados cara ao mar, mentres que o anterior avanzaba cara ao sur por cálea Hospital.
O historiador cambadés desvela tamén que o pazo de Fefiñáns posuía unha gran riqueza, que se cimentou como recompensa pola participación en diversas campañas bélicas. Os propietarios do pazo contaban con ostreira, un peirao privado no que hoxe é O Pombal, muíño, ferrados e ferrados de terra, e cobraban aos campesiños e pescadores que acudían a vender os seus produtos no mercado. E é que este se celebrou na praza de Fefiñáns ata mediados do século pasado, cando se trasladou á súa localización actual, na "cuncheira". Jacobo Domínguez conta outras anécdotas que arroxa a historia de Cambados, como que a casa de Alba foi a propietaria da igrexa de Santa Mariña ou o pazo de Ulloa, e as súas investigacións permiten asomarse aos cambios sociais. Así, a antiga vila de agricultores e mariñeiros gobernada por unha aristocracia de terratenientes pasou a estar no século XIX baixo o mando dunha nova elite xurdida co xulgado, e que soubo fusionarse coas grandes familias de outrora. Co cambio de século emerxen os novos ricos, industriais e comerciantes que se fan enseguida co poder económico, e que se alían mediante matrimonios cos donos da terra ou cos que se conservaban o prestixio dun título nobiliario. Domínguez está buscando editor para esta historia. "Sobre todo ten un carácter divulgativo e inclúe planos, documentos e fotos, moitos deles inéditos", conclúe.
Ningún comentario:
Publicar un comentario