A TI MEU CAMBADOS: A “MILLA DE OURO” DOS FURANCHOS DE COBAS-MEAÑO

UN GRAN TRABALLO DE TINO HERMIDA GARCIA, AUTOR DO BLOG POLO VENTANUCO.

Máis que polo San Benito “O Negro”, o mirador de San Cibrán ou polo seu escultor Paco Pazos, a localidade

meañesa de Cobas é coñecida hoxe, dentro e fóra da comarca, polas seus “furanchos” ou “loureiros”, locais desde onde cada familia bodeguera comercializa a granel o seu viño “de casa”, albariño ou tinto Barrantes, os caldos propios da zona. Como se fora a “milla de ouro” do viño ata oito destes establecementos concéntranse en apenas 800 metros a pé da estrada local que atravesa Cobas e que a converten cada fin de semana na particular meca de centenares de persoas que gustan do viño servido en tradicionais furanchos transformados hoxe en locais acolledores, cos suas lareiras e estufas de leña no inverno ó coas súas terrazas baixo parras de viña no verán. Pero este número dispárase nos

A de Enrique

meses de verán podendo subir entón a cifra ata case a veintena destes establecementos nunha localidade interior que é a máis pequena de Meaño e que alberga pouco máis do centenar de habitantes. Esta reportaxe pretende ser unha guía moi particular para non perderse na “milla furancheira” de Cobas.

“Hoxe cando un di por aí que é de Cobas enseguida dinche: ¡ah, onde os furanchos!”. Quen así fala é Santi Radío fillo de Gardenia, que atende trala barra no furancho da súa nai que leva aberto dez anos. “Isto púxose de moda de moda fai uns anos -continúa- e desde entón recibimos cada fin de semana clientes que chegan desde Santiago, Pontevedra ou Lalín, así como doutros lugares máis próximos”.

Pero si un establecemento é, en certo xeito, o patriarca de todos en Cobas ese non é outro que “A Casa de Enrique” (1), a vella taberna da localidade, situada mesmo a pé de estrada en Aldea de Abaixo, e que hoxe reorientou a súa actividade case exclusivamente como local de viños. “Isto comezou como a clásica taberna de aldea -explica Enrique Rodiño (fillo) mentres abre un botella de albariño casero trala barra-: comercio de alimentación e lugar de chatos, que abriu o meu avó Manuel Castro Varela fai máis de 50 anos”. A finais dos 70, o xenro, Enrique Rodiño (pai), derivouno cara á venda de viño “para dar saída ao albariño que faciamos en casa”. Enrique Rodriño faleceu prematuramente en 2008 e desde entón o negocio está rexentado por viuda e fillos que manteñen o espírito que deu éxito ao pai e que ofrece horario continuado os sete días a semana. O local conta cos seus clientes fieis, pero acoden a el tamén pandillas de mariscadores ou cazadores que traen pezas por eles capturadas para que lles sexan preparadas con consinto na cociña familiar e logo servidas no salón mentres dan xenerosa conta de canta botella da casa preciar.

A da Roda

A afluencia aos furanchos é tal que fai uns anos “os fins de semana a xente aglomerábase nos locais e pola estrada indo a pé dun para outro cuan de auténtica zona de movida tratásese. E non só maiores senón tamén pandillas de mozos -recoñece Manolo Villar que rexenta xunto coa súa esposa Rosa Mari Leal desde fai dez anos o furancho A Roda -a escasos 50 metros de Casa Enrique-, pero coa crise isto baixou, sobre todo desde 2010, e nótase moito sobre todo nos mozos cuxa afluencia foi a primeira en descender pola falta de diñeiro.

Situado entre os dous anteriores está o “furancho de Juan”

A furancho de Juan

que ofrece un dos ambientes máis cálidos de Cobas en dúas salas contiguas á calor de dúas vellas lareiras, e que conta ademais cunha terceira dependencia a modo de pequeno salón para comida familiar ou de grupo. Aberto en 1999 e rexentado por Juan Riveiro e esposa, abre as súas portas a diario a partir das 19 horas e os domingos e festivos a partir tamén das 12. “Decidín abrir o furancho porque o viño sen etiqueta deixou de venderse, as bodegas que compraban a uva tiraron o prezo” “non quedaba outra” explica Juan mentres enche unha xarra de albariño dunha cuba de aluminio disposta en sobre un soporte elevado a pé a barra. “Aquí o viño sérvese en cunca, porque o dicta a norma, e poñémolo ao prezo de 1,20 a cunca ó de 6 euros a xarra. O local permanece aberto mentres hai xente, ás veces ata as dúas da mañá.

O prezo é común a todos. “Non hai pacto algún -asegura Santi Radío do furancho de Gardenia- o que ocorre é que os novos locais ao abrir ían poñendo os prezos que xa rexían noutros que xa estaban oeprativos”. A módica cuantía dá dereito a quen degusta o viño a gozar dunha tapa que adoita servirse quente no inverno: os callos son os reis do domingo, pero tamén se pode un atopar con xenerosas racións de orella, tortilla, zorza, richada -carne troceada de bistec con patacas-, tortilla “ou ata un ovo frito si non hai outra cousa por casa”.

O furancho de Angel

Dada a polémica xurdida con este tipo de locais a maioría adoptou xa licenza de bar, “aínda que mantemos a filosofía do furancho tradicional -explica Anxo Pombo- que rexenta na zona desde fai máis de quince anos o coñecido como “furancho de Anxo”-: “o meu foi dos primeiros que se abriron en Cobas -recorda-, figúrache que teño aínda a licenza que me deron no concello e que era aínda manuscrita”. “Nós -continúa- abrimos unha parte do ano e nun horario limitado de mediodía e noite, no meu caso a partir das 13 e as 20 horas”. O seu é dos locais que se enchen os domingos con xente que ata elixe o lugar para xantar.

As construcións, como neste caso, responden a vellas vivendas, alpendres ou garaxes discretos polo exterior pero decorados con gusto por dentro. É tamén o modelo de “O Bacelo de Mari”, o último en aparecer -maio de 2013-, e que responde a un proxecto emprendedor de novo matrimonio: “No noso caso -explica Mari Pintos- aproveitamos un vello galpón de gardar palla que construíu o meu avó nos anos 60: el chamábase Vicente Pintos, era carpintero e súas son as cerchas de madeira que aínda hoxe soportan o teito.” O seu horario é similar ao resto aínda que pecha os martes.

Ata Cobas chegan así cada fin de semana xentes vindas desde Santiago, Vigo, A Coruña, Lalín, Pontevedra, Ourense, Ribeira, Marín, Ou Grove, Illa de Arousa ou ata Burela, e no verán de numerosos turistas de Madrid e outras comunidades españolas que veranean achega, e que soben ata aquí para degustar o viño. “Non existe un viño de Cobas propiamente devandito -explica Manuel Rodiño, fillo do amentado Enrique Rodiño, que dirixe a asesoría Enovín en Dena e que leva os caldos de varios furancheiros-: o que ocorre é que ao ser viños novos, cuxa fermentación acaba xusto de finalizar e, dispoñen dun toque carbónico que os fan máis frescos e vivos no paladar”.

Entre esa xente asidua a Cobas hai dos máis variopinto. “Ao

Furancho "O Quirofano"

meu furancho púxenlle porque aquí viñan moitos médicos a tomar o viño”, explica Manolo González que rexenta o seu furancho no lugar de Outeiro. Pero polo que sabemos non só médicos, posto que un dos clientes que se deixa ver por este local é o humorista gráfico de Faro de Vigo "Gogue": a saber si "O Quirófano" serviulle de inspiración para algunhas das viñetas da súa entrañable "Floreano". Outros apuntan con sorna que o nome débese en cambio ao costume do dono de limpar repetidamente a barra polo que lle din: “¡Manuel, que isto está máis limpo que un quirófano!”.

O certo é que tanto veu atraeu ata aos axentes da benemérita, pero estes con os controis de alcoholemia cada vez máis frecuentes nas zonas de acceso. “Ben podía a garda civil deixarnos beber uns viños tranquilos -lamenta con socarrón en un veciño da Illa-, que pululan moito pola zona, pero a eles ben que lles gusta tamén porque veñen logo de paisano a tomar os seus”. E este celo cos controis de alcoholemia na zona laméntao algún que outro furancheiro medorento de que lle espanten a clientela.

Furancho "Lar de Outeiro" ou a "A
de Quinteiro"

Por contra esperan xogue a favor a Pousada que a Diputación constrúe na localidade e que pode atraer a xente. Sen dúbida, o mellor colocado para sacar partido dela é o “Lar de Outeiro”, máis coñecido como “furancho de Quinteiro”, que está situado a pé mesmo da citada Pousada. Manuel García Fernández -máis coñecido como Quinteiro polo seu pai- que o rexenta aos seus 65 anos, viu como a empresa constructora da que era propietario foi, como outras, pasto da crise, e vive hoxe entregado ao seu local de viños: “pola miña adega adoitaban vir amigos e coñecidos a tomar o viño -explica este ex edil do concello fai uns anos con Jorge Domínguez- e foron precisamente dous deles que eran de O Grove os que me animaron a montar o furancho fai case 14 anos.” “A Pousada” É unha expectativa boa para todos, e tamén para nós” afirma.

Algúns outros locais permanecen pechados nesta época do ano. Uns pola crise, outros porque aínda non abriron para ofrecer o seu excedente de viño da colleita 2013, e outros por unha normativa que consideran demasiado estrita e que limita a súa apertura ao público a tan só tres meses, polo que se reservan para o verán. É o caso do “furancho dá Vila” ou o “furancho do Rapaz” que, quizais noutro momento do ano poida o visitante atopar abertos.

PARA COMPLETAR A GUÍA FURANCHEIRA DE COBAS